Wakiil ka socda beelaha Ogaadeen ee Soomaaliya, kaasoo ah mid kamid ah beelaha ugu weyn Jubbada Hoose, ayaa si adag uga soo horjeedayaa doorashadii uu ku xilka lagu sii kordhiyay Ahmed Madoobe, isagoo ku tilmaamay mid sharci darro ah oo aan matalaadda dadka deegaanka lahayn. Wakiilku ayaa hadal kulul ku dalbadayay in doorasho xor ah oo xaqiijinaysa codka Jubbada Hoose lagu qabto.
Beelaha Ogaadeen, oo ah mid kamid ah beelaha ugu weyn Jubbada Hoose, ayaa muddo dheer dareemayay in laga reebay go’aannada muhiimka ah ee deegaanka. Doorashadii uu ku xilka lagu sii kordhiyay Madoobe, oo ay u arkaan madaxweyne ay saami ku leeyihiin xoogagga dibadda, ayaa cusbuurtay khilaafaadkii jiri jiray ee ku saabsan matalaadda deegaanka.
“Annaga oo ahaan reer Ogaadeen, ma aragnay weligeed laga soo jeedo xaquuqdeenna dimuqraadiga ah si cad oo kale,” ayuu yiri wakiilka. “Doorashadii uu ku xilka lagu sii kordhiyay Madoobe, ee loo yaqaanno ‘doorasho’, ma ahan mid xor ah oo xalaal ah, kamana ay suurtaggal ahayn in ay matalaadda Jubbada Hoose leedahay.”
Sida ay sheegeen wakiilka beelaha, nidaamka doorashadii waxaa ka dhacay xadgudubyo badan iyo in aan si togan loogu qaadan awoodda dadka deegaanka. Wuxuu eedeeyay Madoobe inuu yahay madaxweyne la saaray oo uu madaxbanaanidiisu ka imanayo xoogagga dibadda, isla markaana uusan lahayn matalbaaris togan oo ka timid dadka deegaanka.
“Madoobe kuma ahan madaxweynaha sharci ee Jubbada Hoose,” ayuu adkeeyay. “Dadku ma ay dooran, mana uu matalaadda dannohooda lahayn. Doorashadii uu ku xilka lagu sii kordhiyay waa mid sharci darro ah, oo annagu si dhan ugu diidaynaa.”
Hadalkii wakiilku wuxuu muujinayaa khilaafaadka beelaha ee wali ku dhex jira siyaasadda Soomaaliya, gaar ahaan gobolada sida Jubbada Hoose, halkaas oo ay iskudayga xoogga iyo dannooyinka iskhilaafsan ay soo mareen nidaamka dimuqraadiga.
Isagoo dalbadayay in nidaamka doorashooyinka si buuxda loo bedelo, wakiilka beelaha Ogaadeen ayaa sheegay in mustaqbalka doorashooyin lagu qabto degmooyinka iyo gobolada, si ay ugu helaan fursad ay si toos ah u dooranayaan wakiilladooda. Wuxuu ku adkeeyay muhiimadda in la sameeyo hab doorasho oo xaqiijinaya ka qeybgalka dhinacyada dhammaanba, isla markaana uu u hogaansamayo hirgallinata ra’yiga dadka deegaanka.
“Waxaan rabnaa doorasho xor ah, xalaal ah, oo ku saleysan ka qeybgalka dadweynaha,” ayuu yiri. “Waxaan rabnaa nidaam ay codka dadku lagu maqli doono, codkooduna la aqbali doono. Ma rabno wax madaxweyne ah oo laga soo dhex tuurayo.”
Hadalkii wakiilku wuxuu la jaan qaaday dad badan oo ka tirsan Jubbada Hoose, kuwaasoo dareemaya in laga reebay go’aannada siyaasadda ee deegaanka. Dalbadda ay helaan matalaad togan oo ka timid bulshada iyo hab maamul oo ku saleysan ka qeybgalka dadweynaha waxay muujineysaa baahida kor u dhaafaysa ee la xiriirta maamul horumar leh oo ku dhisan ka qeybgalka bulshada.
Iyadoo khilaafaadku ay sii kordhayaan Jubbada Hoose, hay’adaha caalamiga ah iyo dhinacyada ku leh khushusha ayaa laga baryayaa inay dib u eegaan cabashadii sii kordhaysa, waxayna ka shaqeyn doonaan sidii loo heli lahaa xal nabadeed oo ka jawaabaya walaacyada qaamka ah ee beelaha Ogaadeen iyo dadka kale ee la dulmay.
Mustaqbalka Jubbada Hoose waxaa wali ku hareereeysan caqabado badan, laakiin dalbadda ay helaan doorasho xor ah oo xaqiijinaysa ra’yiga dadka deegaanka ayaa sii kordhaysa. In dalbaddani uu heli doono jawaab mise ay sii wadan doontaa ayaa wali la filayaa, laakiin go’aankii beelaha Ogaadeen iyo kuwa la jeeda ayaa aad u adkaaday.
