Qof Soomaali ah oo nafta ka badbaaday ayaa sheekeeyay waayo-aragnimadii ay la kulmeen markii ay burcad badeedku qabteen, baxsadii cabhayso ahayd, iyo kaalinta nafta laga qaaday badda. Sheekadii qofka nafta ka badbaaday waxay bixisay dareen naxdin leh oo ka dhalatay adduunka cabhayso ahayd ee burcad badeedku ka shaqeeyaan xeebaha Soomaaliya iyo tallaabadii khatarta ahayd ee la qaatay iyagoo doonaya inay helaan nolosha oo dhan.
Qaadista iyo Xidhiidhka
Qofka nafta ka badbaaday, oo magaciisa laga qaadayo sababo amniga ah, wuxuu ka mid ahaa koox ka koobnaa 43 qof, oo ay ku jiraan laba carruur, kuwaas oo ku kiciyay safar adag oo ka baxsan Badda Hindiya, iyagoo doonaya inay helaan mustaqbal wanaagsan. Laakiin, way ka sii horeeyeen in riyooyinkoodii ay noqdeen kacdoon naf ah.
Doonidooda yar ayaa la hor-istaagay burcad badeed Soomaaliyeed, kuwaasoo qabsadey kooxdaas muddadii aan la sheegi karin. Maxaabiistii waxay la kulmeen xaalado aad u daran, oo ay ku jiraan cunto iyo biyo yar, waxaana lagu hantay jir iyo maskax ahaanba.
“Waxaa naga laamaysnaa cunto iyo biyo maalmo badan,” ayuu sheekeeyey qofka nafta ka badbaaday. “Qaar naga waa loo riday, waxaana ku soo batay culays maskaxeed aad u weyn. Waxaan ku noolnay cabsi joogto ah, oo aannan ogayn sida ay noqon doonto mustaqbalkayagii.”
Baxsadii Cabhayso Ahayd
Iyagoo ku noolaa xaalad naxdin leh, maxaabiistii waxay sameeyeen qorshe baxsad ah. Markii ay habeen soo galeen, waxay ku guulaystay inay ku adkaaday baxsadii, waxayna ku guulaysatay inay qaadato doonidii.
Laakiin, waxay weli ku jiraan dhib. Iyagoo haysan xirfad yar oo ku saabsan navigeynta, doonidooduna ay jidh-jidho ku noqotay, kooxdaasi waxay ku daameen dhexda Badda Hindiya, iyagoo ku dhibaataysan gaajo, caadinad biyeed, iyo khalkhal dabiici.
“Waxaan ahaan noo noqday sida diyaarad duqeyn ah oo ku dhex jirto badda weyn,” ayuu xusuustay qofka nafta ka badbaaday. “Qaar naga waxay isku dayeen inay xidho ku gaaraan, laakiin hiilladii badda ayaa ka sii adkaatay. Waxaan ku daatay indho-indheyn markii aan arkayay saaxiibadayadii oo ku dhex batay hirka badda.”
Kaalintii Nafta Laga Qaaday
Baxsadii waxay keentay kaalin nafeed oo aad u weyn. Kooxdii 43 qofka ahaa ee la xidhay, kaliya 33 ayaa ka soo baxday safarkii naxdin lehaa. Siddeed qof, oo ay ku jiraan gabadh yar iyo walaalkeed, ayaa naf ku waayay si naxdin leh.
Codkii qofka nafta ka badbaaday ayaa ku dhex laamay markii uu xusuustayay daqiiqadihii calool xumadaa: “Wali waan maqli karaa qayladii kuwa aan ka soo baxsan. Baddu waxay noqotay meeshii ugu dambaysay ee ay ku naaxi doonayeen.”
Saameynta iyo Weedaha Wax Laga Qabto
Sheekadii qofka nafta ka badbaaday waxay noqotay caddayn muujinaysa khataraha ay la kulmaan kuwa ka soo barakacay colaadaha, faqriga, iyo cagafsigii. Waxay muujisay baahida loo qabo iskaashiga caalamiga ah si loo la dagaalamo burcad badeedka, dad soo caaririda, iyo sababaha salka ah ee keenay in dadku ay ku kiciyaan safarrado aad u khatarta ah.
Khubaaraha amniga baddu waxay si joogto ah u digi jireen soo noqnoqoshada burcad badeedka ah ee xeebaha Soomaaliya, taas oo muddadii dambe la arkay hoos u dhac. Dhacdadani waxay muujisay muhiimadda hirgalinta tallaabo adag oo looga badbaadinayo jidadka gaadiidka iyo dadka danyarta ah.
Hay’adaha xuquuqda aadanaha iyo kuwa u doodda soo qaxootiga ayaa kaloo ka cabanayay xaaladaha daran ee keenay in dadku ay naftooda ku khaydhan safarrado naxdin leh, iyagoo doonaya inay helaan badbaado iyo fursado. Waxay ugu baaqeen hirgalinta xal dhammaystiran oo lagaga hortagi karo arrimaha salka ah ee keenaya khalkhalka soo qaxootiga, iyo in la helo jidadka sharciga ah ee socdaalka.
Iyadoo dunidu ay la daalantay caqabadaha burcad badeedka, dad soo caaririda, iyo khalkhalka soo qaxootiga, sheekadii qofka nafta ka badbaaday waxay noqotay caddayn qalqal gelin ah oo ku saabsan kaalinta nafeed ee ay keentay, iyo baahida loo qabo in si wadajir ah looga shaqeeyo badbaadinta dadka danyarta ah.
