Jaamacadda Jazeera oo ah mid ka mid ah hay’adaha waxbarasho ee sarreeya ee Soomaaliya, ayaa dhawaan qabatay munaasabad qalinjebiso ah oo lagu daah-furayey guushihii waxbarasho ee ay ka gaaratay in ka badan 420 arday oo ka kala baxay kulliyadaha kala duwan. Munaasabadda ayaa ka qeyb-galay masuuliyiin ka socday Wasaaradda Waxbarashada Sare, Maamulka Gobolka Banaadir, Ururka Dhaqaatiirta Soomaaliyeed, hay’adaha waxbarasho, iyo qoysaska faraxsan ee ardayda qalin-jabisay.
Khudradii Ali Sicow oo ka mid ah ardayda qalin-jabisay ayaa munaasabadda ku muujiyey mahad-celintiisii qiimaha leh macallimiinta jaamacadda oo ay ka mid yihiin kuwa soo maray dhallinyaradii iyo wacyigelinta ay siiyeen. “Waxaan mahadcelinayaa macalimiintayada sharafta leh ee inoo soo dhiibay aqoon iyo xigmad aan laga heli karin buugaagta keliya,” ayuu yiri. “Waxaad aheedeen iftiinka noo suurtageliyey inaan gaarno guusha. Taageeriddiinna, waxbarashaddiinna, iyo dhiiri-galintinnaba waxay nagu caawiyeen inaan gaarno hadafyadayadii. Dadaalkiinnii wuxuu dhalay qarn samayn doona saameyn weyn. Rabbigu ha idinka abaalmariyo Jannadii.”
Omar Suleymaan Cumar oo ah diiwaanka jaamacadda ayaa bixiyey faah-faahin ku saabsan kala qeybgalka ardayda qalin-jabisay ee kulliyadaha kala duwan. Qaybta Sayinisyahanada Caafimaadka ayaa shahaadooyin u aqriyey 84 arday, oo ay ka mid yihiin 30 wiil iyo 54 gabdhood. Qaybta Nursarada ayaa shahaadooyin siisay 57 arday, oo ay ka mid yihiin 10 wiil iyo 47 gabdhood. Qaybta Kumputarada ayaa daah-furatay qalinjebinta 35 arday oo dhammaantood ay yihiin gabdho, halka Qaybta Caafimaadka Dadweynaha ay shahaadooyin u aqrisay 23 arday, oo ay ka mid yihiin 3 wiil iyo 20 gabdhood.
Khubaro iyo aqoonyahano ka qeyb-galay munaasabadda ayaa ku dhiiri-geliyey ardayda inay sii wadaan raaditaanka aqoonta, iyagoo u mahad-celiyey macallimiinta qiimaha leh ee ku hogaamiyey safarkoodii waxbarasho. Mid ka mid ah ka hadlay ayaa dhallin-yaradiisii ku tilmaamay go’aanka ardayda qaarkood ku qaaday inay sii wadaan waxbarashadooda iyadoo ay soo mareen caqabado, qaar ka mid ah oo ku qaatay in ka badan 10 sano ka hor intay gaaraan heerkaa.
Munaasabadda ayaa sidoo kale waxaa ka hadlay waalidiinta faraxsan oo sheegay farxaddoodii ay ka qaateen guusha carruurtooda waxbarasho. Mid ka mid ah waalidka ayaa yiri, “Waan ku faraxsanahay inaan arko ilmahaygu maanta qalin-jabinayo. Waa inaan dhiiri-gelinaa dadkeenna inay sii wadaan waxbarashadooda, annaguna waanu ku taageeri doonaa ilaa ay gaaraan heerarka ugu sarreeya ee waxbarasho.”
Maxamed Xasan Mukhtaar oo ah Agaasimaha Waaxda Farsamada Gacanta ee Wasaaradda Waxbarashada Sare ayaa soo jeediyey muhiimadda heerka aqoon-yahay iyo sida ay u qabtaan fursadaha shaqo. “Heerka aqoontaada ayaa go’aaminaya fursadaha ku habboon,” ayuu yiri. “Adduunka ayaa noqday mid aad u tartamaysa, ha’ahaantee Urur-Goboleedka Bariga Afrika, qaaradda Afrika, ama caalami ahaan. Waa inaan isku dayaynaa inaan la soconnaa horumarkaas.”
Sheekh Doon Salaad Cilmi oo ah Gudoomiyaha Jaamacadda Jazeera ayaa sharaxay marxaladihii ay soo martay jaamacaddu iyo guushasheeda ay gaaratay. Hadda jaamacaddu waxay leedahay 9 kulliyadood, oo ay ka mid yihiin kuwa Beeraha iyo Xannaanada Xoolaha, Cilmi-nafsiga, Injineeriga Madaniga, Dhaqaalaha iyo Maamulka, iyo kuwo kale. Iyada oo leh in ka badan 3,000 arday iyo 280 macallin iyo shaqaale kale, Jaamacadda Jazeera ayaa u muuqataa mid horumar weyn ka sameysay tan iyo markii ay bilowday oo ahayd guri yar oo la kireystay 10 sano ka hor.
Mudadii 10 sano ee la soo dhaafay, Jaamacadda Jazeera ayaa soo saaray arday badan oo ka mid ah dhakhaatiirta, la-taliyayaasha, nursarada, beeraha, injineerada, macallimiinta, khubaro beeraha iyo xannaanada xoolaha, dhaqaalaha, iyo saynisyahano kumputarada ah, kuwaasoo hadda ka shaqeeya horumarka Soomaaliya iyo dibaddaba.
Kooxdii ardayda qalin-jabisay ee sannadkan oo gaaraysa 420 arday, oo 58% ka mid ah ay yihiin gabdho, 43% na ay yihiin wiilal, ayaa u muuqataa mid muhiim u ah jaamacadda. Munaasabadda ayaa ku dhammaatay in la gudoonsiyey shahaadooyinka ardayda mustahiillka ah, taasoo muujinaysa dhammaadka safarkoodii waxbarasho iyo bil
